'Limonov', een film vol hiaten over een complexe kunstenaar/politicus Luca Bagatin

'Limonov', een film vol hiaten over een complexe kunstenaar/politicus

Luca Bagatin

Bron: https://electomagazine.it/limonov-un-film-pieno-di-lacune-su-un-artista-politico-complesso/

Eddy, klas 1943, geboren in de Sovjet-Unie, een rusteloze jonge dichter/schrijver, hongerig naar liefde, aan de kant van degenen die niets te verliezen hebben, wat hij altijd al was.

Dit was en is altijd Eduard Limonov geweest. Sinds de jaren 1960.

Ik kan niet zeggen of Kirill Serebrennikovs film 'Limonov' of 'Limonov. The Ballad', die net in de Italiaanse bioscopen is uitgebracht, hem echt vertegenwoordigt.

Ik zou het niet kunnen zeggen, hoewel ik de film gisteren nog gezien heb.

Hij heeft er waarschijnlijk een voorstelling van gemaakt. Een parodie (Ben Whishaw, de acteur die hem speelt, lijkt bijna een karikatuur van hem te maken, in zijn bewegingen en houdingen. Maar Ben Whishaw is nog steeds een erg goede acteur, over het algemeen).

Een fictieve parodie waaruit volgens mij drie dingen naar voren komen.

1) Dat de trailer van de film spannender en boeiender is dan de film zelf.

2) Dat de gelijknamige roman van Carrère (die zichzelf speelt in de film, al is het maar voor een paar minuten), beter en completer is dan de film zelf. Een film waarin belangrijke delen uit het leven van onze Held ontbreken, zelfs voor een fictieve parodie.

3) Dat Carrère en Serebrennikov zich meer verdiepen in het karakter van Limonov vanuit het mainstream oogpunt dan vanuit dat van Limonov of degenen die hem echt gekend hebben, of als ze dat doen, doen ze dat slechts gedeeltelijk.

Eduard Limonov was zeker een complexe persoonlijkheid, en wie zich in hem wil verdiepen kan zeker niet volstaan met het boek van Carrère waarop de film van Serebrennikov is gebaseerd.

Ik zou zeggen dat de film van Serebrennikov alleen in het begin op zijn best is, maar uiteindelijk blijft stilstaan bij een liefdesgeschiedenis, die met Elena, die zeker niet zo belangrijk was als die met Natalija (Medvedeva), die volledig uit de film is gewist.

Net zoals de jaren '80 van Limonov volledig uit de film zijn gewist, de jaren waarin hij zijn afkeer van een weelderig en hypocriet liberaal kapitalistisch Westen begon te rijpen.

Dit zijn de jaren waarin hij in feite 'Great Western Hospice' schreef (dat ik ook heb gerecenseerd in mijn blog op deze link: https://amoreeliberta.blogspot.com/2023/08/il-grande-ospizio-occidentale-di-eduard.html), waarin hij de valse mythes van het Westen analyseert en afbreekt, en waarin hij - onder andere - laat zien hoe de veelgeroemde vrijheden en rijkdom alleen het voorrecht zijn van degenen die ze zich daadwerkelijk kunnen veroorloven en hoe burgers door het Hospice zodanig worden 'vertroeteld' dat ze geen eigen mening meer hebben.

Dit alles ontbreekt in de film van Serebrennikov.

De jaren '80 worden de revue laten passeren door Onze Man, of beter gezegd door Ben Whishaw die hem speelt, terwijl hij door een immense filmset rent. En zo worden Limonovs vormende jaren terzijde geschoven.

En ze waren ook vormend dankzij zijn derde vrouw, Natalija Medvedeva (foto, boven), een punkrockzangeres, schrijfster en dichteres, en schrijfster, in 1993, van een beroep tegen de staatsgreep van Boris Jeltsin, die het Sovjetparlement illegaal belegerde en bombardeerde.

Natalija is er in de film gewoon niet bij.

Net zoals er weinig te zien is van de 'politieke' Limonov.

In de film wordt hij neergezet als een verheven man die spookachtige 'nationalistische skinheads' zou leiden, terwijl in feite de jongeren van de Nationale Bolsjewistische Partij (van wie velen watervlugge meisjes waren, ver van alle spieren en vaak, inderdaad, heel lief en charmant waren, in hun eenvoud) kunstenaars, muzikanten, schrijvers, freaks, zwervers waren, natuurlijk, omdat ze arm en zwervers waren geworden door de ineenstorting van de USSR in opdracht van een oligarchie onder leiding van Jeltsin en al die tijd gesteund door een hypocriet en kolonialistisch Westen.

De jonge nazi's waren, volgens wijlen journaliste Anna Politkovskaja, die hen altijd en tot het zwaard verdedigde in alle processen (alleen berecht omdat ze vreedzame en geweldloze demonstraties organiseerden tegen de liberale kapitalistische regering, eerst van Jeltsin en daarna van Poetin): “dappere, schone jonge mensen, de enigen of bijna de enigen die het mogelijk maakten om met vertrouwen naar de morele toekomst van het land te kijken”. Politkovskaja sprak uitgebreid over de partij van Limonov in haar “Russisch dagboek”, in Italië gepubliceerd door Adelphi, en vertelde hoe het de meest actieve linkse partij was in het Rusland van na de Sovjet-Unie.

Van de film van Serebrennikov waardeerde ik vooral het eerste, meer erotische deel en de muziek met een underground tintje, evenals de reconstructies van de kleding die Limonov destijds gebruikte en sommige scènes, die doen denken aan foto's die Limonov en Elena Shchapova destijds echt hebben genomen.

Maar wie was Eduard Limonov?

Als hij inderdaad een egomaan was, zoals velen bij oppervlakkige lezing gemakkelijk zouden kunnen geloven, dan had hij daar alle recht toe.

Hij was juist een groot schrijver omdat hij een scherpe waarnemer was die alles op zichzelf uitprobeert.

En dat doet hij omdat hij een hekel heeft aan de banaliteit, middelmatigheid, verveling, clichés, grote evenementen, goede salons, die de maatschappij plagen, zowel de toenmalige Sovjetmaatschappij als de kapitalistische Amerikaanse maatschappij.

En hij verafschuwt het ouder worden en het verstrijken van de tijd.

Hij is niet voor de weldenkende mens, Eddy.

Want hij denkt niet slecht, integendeel. Maar hij is geen hypocriet.

Eddy observeert en ervaart liefde en seks, zelfs extreem, maar alleen met degenen van wie hij zielsveel houdt.

Eddy observeert en ervaart de armoede en verloedering van de sloppenwijken van New York.

Eddy observeert en ervaart oorlog (in voormalig Joegoslavië en Transnistrië, een ander aspect dat uit de film is weggelaten).

Eddy observeert en ervaart politiek.

En zijn gezichtspunt is dat van een schrijver die niet vreemd is aan dit alles. Hij is geen passieve waarnemer, maar, net als D'Annunzio en Pasolini, belichaamt Limonov de figuur van een moderne held.

Aan de kant van de onderdrukten, de bezitlozen, die er genoeg van hebben om gekoloniseerd, gesanctioneerd en uitgebuit te worden, en beschouwd te worden als dieren in een exotische dierentuin die gefotografeerd moeten worden.

Die zichzelf niet als slachtoffer zien, maar de hoofdrolspelers van hun eigen lot willen zijn, en Limonov wil hen leiden op een revolutionaire mars (vooral vanuit een innerlijk oogpunt) tegen de rijken, de bourgeoisie, de middelmatigen, de hypocrieten.

En hierin is Limonov diep profetisch, gezien de huidige decadentie van een liberaal kapitalistisch, rijk, verward en verveeld Westen en de ontwikkeling van een Zuiden dat hongerig is naar verlossing, jong en op zoek naar een toekomst van emancipatie die het nooit heeft gehad.

Limonov zegt tegen iedereen dat ze kunnen oprotten. Natuurlijk doet hij dat. En dat doet hij goed.

Limonov is iemand die weet dat geld de liefde doodt, dat heeft hij aan den lijve ondervonden. Daarom veracht hij rijken en rijkdom.

Hij heeft wanhopig behoefte aan liefde en genegenheid en als hij die niet kan vinden, wordt hij een stoere jongen.

Voor Eddy is liefde de zin van het leven.

Hij is trouw aan zichzelf, Eddy. Hij is trouw aan zijn vrouwen, Eddy. Hij is trouw aan zijn partijkameraden, Eddy. En hij is trouw aan zijn eeuwige adolescentie, Eddy.

En het is zijn trouw die hem heldhaftig maakt, maar tegelijkertijd vaak verkeerd begrepen wordt door degenen die niet het geduld hebben om verder te kijken dan zijn dikke bijziende bril.

Ik heb zelf een essay over hem geschreven, 'Het andere Rusland van Eduard Limonov' (https://ilmiolibro.kataweb.it/libro/saggistica/617218/laltra-russia-di-eduard-limonov-2/), dat ook een interview bevat dat ik een jaar voor zijn dood met hem heb gedaan.

En het was geen gemakkelijk interview. Ik weet zeker dat hij me ook wilde vertellen dat ik moest oprotten. En dat zou hem waarschijnlijk goed gelukt zijn. Sterker nog, hij zou het zeker goed hebben gedaan. Want, zoals hij me vertelde, interviews zijn een slechte vorm van literatuur.

Dag Eddy-baby, waar je ook bent, ik hou van je zoals ik van Andrea G. Pinketts en Peter Boom hield en zoals ik van iedereen hou die, net als wij, een opvatting van het leven en de wereld heeft die ketters, heroïsch en helemaal niet banaal of voor de hand liggend is.

En fuck degenen die ons niet begrijpen!