De oude Westerse droom: de vernietiging van Rusland

De oude Westerse droom: de vernietiging van Rusland

Filip Martens

Hoewel Rusland in zijn eeuwenlange geschiedenis nog nooit het Westen heeft aangevallen en er integendeel steeds graag mee wou samenwerken, moest het zich echter meermaals verdedigen tegen Westerse aanvallen: door de Lijflandse Orde in 1240-1242, Zweden in 1708-1709, Frankrijk in 1812, Duitsland in 1914-1918 en in 1941-1945, de Amerikaanse proxy Oekraïne in 2022-heden. Westerse machten zagen en/of zien Rusland immers als concurrerende grootmacht. Sinds de industrialisering kwam daar ook het besef bij dat Rusland over talloze grondstoffen in gigantische hoeveelheden beschikt. Aldus wilden en willen nog steeds Westerse machten de beschikking verwerven over Ruslands onmetelijke bodemrijkdommen vermits die noodzakelijk zijn voor hun industrie.

Om dit te bereiken hanteert het Westen steeds een strategie om Rusland te balkaniseren. Dit artikel biedt een overzicht van de diverse Westerse pogingen tot het beoogde uiteenvallen van Rusland in talloze kleine, machteloze en ipso facto gemakkelijk te domineren staten.

1916-1918: De eerste Duitse poging

De Westerse strategie voor het doen uiteenvallen van Rusland en het plunderen van de Russische grondstoffen werd gestart door Duitsland tijdens de Eerste Wereldoorlog. In april 1916 werd in Lausanne de Ligue des Nationalités Allogènes de Russie (Liga van Niet-Russische Volkeren van Rusland) opgericht. De neutrale status van Zwitserland bood de Ligue de schijn van ongebondenheid tijdens de aan de gang zijnde Eerste Wereldoorlog. De Ligue werd gefinancierd door het Duitse Ministerie van Buitenlandse Zaken en had als doel de vernietiging van tsaristisch Rusland door de creatie van separatistische bewegingen. Deze moesten zogezegd de volkeren van Rusland ‘bevrijden’. Om de schijn van neutraliteit op te houden zocht de Ligue steun in zowel geallieerde, Centrale^[1] als neutrale staten. Met het Verdrag van Brest-Litovsk van 3 maart 1918 tussen de Centralen en de net ontstane USSR verwierf Duitsland een reeks satellietstaten aan zijn oostgrens (Baltische staten, Polen, Oekraïne en Finland). Deze satellietstaten waren economisch afhankelijk van Duitsland en werden gedwongen tot het leveren van grondstoffen aan Duitsland. Door dit verdrag verloor Rusland ongeveer 1/3 van zijn landbouwgronden, meer dan de helft van zijn industrie en het overgrote deel van zijn steenkoolmijnen. Toen Duitsland in november 1918 zelf ten onder ging, verloor het direct al deze verworvenheden weer.

1918-1939: Het prometheïsme en de Intermarium-strategie van Polen

Nog in hetzelfde jaar 1918 initieerde Jozef Pilsudski, de stichter van het toen net heropgerichte Polen, het prometheïsme. Dit project had eveneens als doel om Rusland – nu in de vorm van de USSR – te balkaniseren door het ondersteunen van separatistische bewegingen onder de niet-Russische volkeren van de USSR. Pilsudski had zelf de naam ‘prometheïsme’ gekozen als verwijzing naar de Titaan Prometheus uit de Griekse mythologie. Prometheus stal het vuur van de goden en schonk het aan de mensen. Hiervoor werd hij tot in de eeuwigheid gestraft door Zeus. Naar analogie hiermee zag Pilsudski Polen als de Christus der volkeren: zoals Jezus Christus het licht bracht aan de mensen, zou het Poolse volk het licht brengen aan de niet-Russische volkeren die – volgens Polen tenminste – ‘onderdrukt werden’ door de USSR.

Het prometheïsme berust bijgevolg op het arrogante en denigrerende idee van het kleine Polen als natuurlijke leider in Centraal- en Oost-Europa, iets wat gezien de beperkte economische en militaire capaciteiten van Polen een utopie is. Het voormalige Pools-Litouwse Gemenebest (1569-1795) was weliswaar territoriaal het grootste land van Europa geweest, doch was politiek een zeer zwakke, machteloze en intern verdeelde bi-confederale staat die alleen maar had kunnen bestaan omdat Brandenburg-Pruisen, Moskovië-Rusland en het Habsburgse Rijk toen nog kleine staten waren. Zodra deze drie staten grootmachten werden, verdween het Pools-Litouwse Gemenebest relatief snel van de kaart. Desondanks zag Pilsudski Polen als potentiële grootmacht die de andere, ‘inferieure’ volkeren moest domineren. Dit was overigens precies datgene waarvan het prometheïsme de USSR beschuldigde. Polen moest aldus de vele niet-Russische volkeren in de USSR mobiliseren en ondersteunen om uiteindelijk zelf een dominerende positie in te nemen.

Het prometheïsme sloot nauw aan bij Pilsudskis geopolitieke Intermarium-strategie. Dit concept had tot doel om Centraal- en Oost-Europese staten te verenigen in een federatie onder Poolse leiding. Dit impliceerde dat deze staten hun soevereiniteit zouden moeten opgeven. Pilsudski droomde namelijk van een territoriale en politieke restauratie van het voormalige Pools-Litouwse Gemenebest, dat zich uitstrekte tussen twee zeeën (Baltische en Zwarte Zee). Vandaar dan ook de Latijnse naam ‘Intermarium’ voor deze romantische trend in de Poolse politiek.

Reeds in 1918 steunde Polen separatistische bewegingen in Karelië, het Balticum, Wit-Rusland, Oekraïne, de Kaukasus en Centraal-Azië. Ook nadat de meeste van deze regio’s in 1921 geannexeerd werden door de USSR, bleef Polen materiële steun geven aan hun geëmigreerde separatisten.

Het prometheïsme was tijdens het interbellum een richtlijn voor het buitenlandse beleid van Polen. In 1934 richtte Polen de organisatie Prometeusz op. Het hoofdkantoor bevond zich in Parijs. In Berlijn, Warschau, Vilnius, Helsinki, Teheran en Harbin bevonden zich bijkantoren. Deze organisatie verleende financiële en technische steun aan separatistische bewegingen van niet-Russische volkeren in de USSR.

Na 1939 verdween het prometheïsme, enerzijds doordat Polen – opnieuw – van de kaart verdween en anderzijds door gebrek aan interesse bij de geallieerden. Vanaf 1944 was het – eens te meer – heropgerichte Polen een satellietstaat van de USSR en ipso facto kon het zijn prometheïstische streven niet hervatten.

1941-1945: De tweede Duitse poging

Tijdens de Tweede Wereldoorlog deed Duitsland met Operatie Barbarossa een nieuwe poging om Rusland te vernietigen. Deze grootschalige invasie van de USSR had uitschakeling van de USSR als concurrerende grootmacht, annexatie van sommige en kolonisatie van andere gebieden, deels verdrijving en deels onderwerping van de bevolking, evenals aanvoer van agrarische producten en grondstoffen tot doel. Duitsland gebruikte het Pan-Toeranisme – een Turkse ideologie die alle Turkse en andere Altaïsche volkeren wil verenigen in één politieke en/of culturele eenheid onder de naam Toeran – om de USSR te balkaniseren.

Een uit Turkije afkomstig Pan-Toeraans propagandaplan bewees Duitsland zeer goede diensten in de bezette delen van de USSR. Hiermee ronselde Duitsland uit krijgsgevangen Sovjetsoldaten, die afkomstig waren uit de Turkse volkeren in de USSR, zgn. ‘Osttruppen’ voor de Wehrmacht (ca. 250.000) en voor de Waffen-SS (ca. 8.000)^[2]. In ruil beloofde Duitsland door Turkse volkeren bewoonde gebieden in de USSR onafhankelijk te maken. De oorlog eindigde met de volledige vernietiging van Duitsland en de verovering van Berlijn door Russische troepen.

1991-heden: De Amerikaanse aanval via separatisten, salafisten, pseudo-dissidenten en NGO’s

Toen de USSR na decennialange economische inertie op het einde van de Koude Oorlog uit elkaar viel in diverse, voornamelijk krachteloze staten, waarvan in de daaropvolgende jaren dan ook nog eens de reeds zwakke economieën compleet in mekaar stortten, bood dit vanzelfsprekend enorme strategische perspectieven voor de VS als enige overgebleven grootmacht. Alle voormalige Sovjetrepublieken konden nu immers gemakkelijk geïnfiltreerd en gedestabiliseerd worden. Sindsdien brengen de VS en zijn Europese bondgenoten al decennia destabilisatie, (pogingen tot) regime change, dood en verwoesting in de landen van de voormalige USSR in hun vergeefse poging tot geopolitieke vernietiging van Rusland. Onder andere in Georgië, Kazachstan, Oekraïne, Oezbekistan, Rusland en Wit-Rusland lieten de Amerikanen duidelijk hun sporen na. En heden is er de duidelijke Amerikaans-Europese infiltratie in Armenië en Moldavië.

Maar in het bijzonder streeft de VS naar de vernietiging van Rusland. Daartoe worden separatistische – en vaak salafistische – bewegingen (Tsjetsjenië in 1991-2006, Dagestan in 1999-2012, Basjkirië in 2005, …) gesteund. Tevens poogt de VS – weliswaar zonder succes – dissidente bewegingen op te richten in Rusland. Het rekruteren van een extreem-rechts en racistisch figuur als Aleksej Navalny, die vervolgens in het Westen gepromoot werd als ‘corruptiebestrijder’ en ‘leider van de democratische oppositie’, is algemeen bekend.

Daarnaast destabiliseert de VS Rusland via diverse niet-gouvernementele organisaties (NGO’s). Dit zijn organisaties die de schijn hebben van onafhankelijk van regeringen te zijn, doch in werkelijkheid worden aangestuurd door het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Zo is er de National Endowment for Democracy (NED), een uit de CIA voortgekomen instrument van de VS om over de hele niet-Westerse wereld regeringen te ondermijnen, kleurenrevoluties te instigeren en regime change te bevorderen. Deze NGO wordt rechtstreeks gefinancierd door de Amerikaanse regering. De NED mengde zich in de Russische verkiezingen en vormde een gevaar voor Ruslands constitutionele overheidsinstellingen, defensie en nationale veiligheid. Op basis van de Wet inzake Buitenlandse Agenten uit 2012 – die in 2015 werd vervangen door de Wet inzake Ongewenste Organisaties^[3] – werd de NED in 2015 als eerste organisatie verboden in Rusland.

Ook de NGO Freedom House (FH) wordt gefinancierd door het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken. FH financiert diverse staatsondermijnende organisaties en pro-Amerikaanse politici in landen over de hele niet-Westerse wereld, onder andere in Oekraïne in aanloop naar de als ‘Maidanrevolutie’ vermomde Amerikaanse staatsgreep van 2014. Tegelijk sympathiseert FH zeer sterk met pro-Amerikaanse regimes. Het mag dan ook geen verwondering wekken dat deze NGO in mei 2024 verboden werd in Rusland op basis van voornoemde Wet inzake Ongewenste Organisaties.

De bekende, maar omstreden NGO Amnesty International (AI) wordt gefinancierd door de Europese Commissie, de Ford Foundation, de Rockefeller Foundation en de Britse, Amerikaanse en andere regeringen. AI heeft een schimmige reputatie vanwege het publiceren van onjuiste rapporten over landen, het samenwerken met organisaties met een twijfelachtig palmares inzake mensenrechten, ideologische vooringenomenheid, vooroordelen inzake  buitenlands beleid, evenals een sterke institutionele discriminatie binnen de eigen organisatie. Talrijke staten, waaronder ook Rusland, bekritiseerden de beoordeling van hun beleid door AI als eenzijdige berichtgeving of een onwil om bedreigingen voor de nationale veiligheid in te zien.

Daarnaast is tevens de Open Society Foundations (OSF) van de beruchte financier-van-regime-changes George Soros sinds 1 december 2015 – als derde organisatie op basis van de Wet inzake Ongewenste Organisaties – verboden in Rusland. De activiteiten van de OSF en de Open Society Institute Assistance Foundation vormden immers een bedreiging voor het constitutionele systeem en de nationale veiligheid van Rusland. Dit OSF is een in de VS gevestigd internationaal financieringsnetwerk dat beschikt over vele miljarden dollars uit het fortuin van Soros.

De doelstellingen van de VS zijn primo het uitschakelen van een geopolitieke concurrent (door Rusland te doen uiteenvallen in een hele reeks machteloze en ipso facto gemakkelijk te manipuleren staatjes) en secundo toegang verwerven tot de onmetelijke grondstoffenrijkdommen van Rusland (die de Westerse industrie nodig heeft). De volkeren die de VS zogezegd wil ‘bevrijden’, hebben echter nooit te kennen gegeven dat zij Rusland zouden willen verlaten.

2022-heden: Herleving van het prometheïsme en de Intermarium-strategie in Polen

Parallel aan de VS streeft ook Polen opnieuw naar de balkanisering van Rusland. Op 22 november 2007 werd in de Georgische hoofdstad Tbilisi een standbeeld van Prometheus onthuld door de Georgische president Mikhail Saakasjvili en de Poolse president Lech Kaczynski. Dit standbeeld werd niet toevallig in Georgië opgericht, want volgens de Griekse mythe werd Prometheus immers in de Kaukasus door Zeus aan een zuil vastgeketend en gemarteld. Het standbeeld symboliseerde de inspanningen van Polen en Georgië om onafhankelijk te worden van Rusland en van de USSR.

Het prometheïsme werd weer relevant bij het begin van de Russisch-Oekraïense oorlog in 2022. Het Free Nations of Post-Russia Forum (FNRF) is een in Polen gevestigde beweging van uit Rusland verbannen liberale politici en activisten, regionalistische en separatistische bewegingen, evenals buitenlandse sympathisanten. De leden van het FNRF zijn onbekend bij het Russische publiek en hebben weinig kennis van de Russische maatschappij.

Het in 2022 opgerichte FNRF pleit voor de ontbinding van Rusland – in maar liefst 34 staatjes! – en in sommige gevallen zelfs voor derussificatie van bepaalde Russische regio’s. Aan het FNRF participeren vaak diverse Westerse politici, diplomaten en analisten. Op 31 januari 2023 vond zelfs een FNRF-bijeenkomst plaats in het Europese Parlement in Brussel. Op 31 maart 2023 werd het FNRF door Rusland verboden als ‘ongewenste organisatie’ (cfr. supra).

De activiteiten van het FNRF bevestigen de retoriek van de Russische overheid dat het Westen Rusland wil opsplitsen en vernietigen. Professor Marlène Laruelle van de George Washington University waarschuwde dat Westerse politici de radicale uitspraken van politieke ballingen niet mogen verwarren met de opvattingen van Russische burgers en verwees hierbij expliciet naar de oproep van het FNRF inzake “bevrijding van gevangen naties”, een uitdrukking die stamt uit de Eerste Wereldoorlog (cfr. supra).^[4]

Op 25 juli 2022 dreef Ramzan Kadyrov (foto), president van de Russische deelrepubliek Tsjetsjenië, uitgebreid de spot met het FNRF: “Het Westen maakte meer dan 20 jaar geleden de eerste inbreuk op de integriteit van Rusland in de Tsjetsjeense republiek, voedde buitenlandse terroristen met geld en bedacht een legende over vrijheid. (…) In het algemeen, heren, pseudo-liberalen, kan ik u alleen maar bedanken voor het bevestigen van de woorden van de hoogste Russische leiders over de pogingen om het land uiteen te laten vallen”.^[5]

Het prometheïstische Polen blijft dus de afscheiding van niet-Russische volkeren in Rusland promoten met als ultiem doel de ontbinding en volledige eliminatie van het grote Rusland, zodat dit geen bedreiging meer kan vormen voor het Poolse Intermarium-streven dat weer springlevend is in Polen. Zo richtten Polen, Tsjechoslovakije en Hongarije op 15 februari 1991 de Visegradgroep op als organisatie voor regionale samenwerking. Op 6 augustus 2015 kondigde de Poolse president Andrzej Duda de oprichting aan van een regionale alliantie van Centraal-Europese staten volgens het Intermarium-idee. Dit werd het regionale overlegorgaan Driezeeëninitiatief, dat twaalf EU-lidstaten tussen de Baltische, Zwarte en Adriatische Zeeën verenigt.

Polen beschouwt zichzelf nog steeds superieur aan onder meer Litouwen en Oekraïne. Deze andere volkeren zouden nog steeds Poolse dominantie moeten aanvaarden, wat beledigend en zelfs vernederend is.

Vermits de VS zijn militaire en financiële middelen wil verschuiven naar Zuidoost-Azië, waar het China wil confronteren, neigt de VS er daarom heden naar om de oorlog in Oekraïne en het bedreigen van Rusland uit te besteden aan zijn satellietstaat Duitsland, dat sinds 1945 door Amerikaanse troepen wordt bezet en door Amerikaanse inlichtingendiensten zeer strikt wordt gemonitord. Dit uit zich in het installeren van Duitse militaire bases in Litouwen en Polen en in diverse plannen van de Duitse regering om het leger fors uit te breiden. Zo werden in 2015-2020 de defensie-uitgaven verhoogd om het leger te moderniseren en om het aantal soldaten (tot 185.000), pantserwagens, onderzeeërs en vliegtuigen te verhogen. In 2020-2030 wordt er fors verder geïnvesteerd in extra troepen en nieuw materiaal. Zo was tegen 2023 het aantal soldaten verder verhoogd (met 7.000). In 2024 kwamen er nog eens 20.000 extra soldaten bij. Tegelijk kondigde de Duitse minister van Defensie Boris Pistorius aan dat Duitsland tegen 2029 klaar moet zijn voor oorlog. Dit is de eerste Duitse militaire expansie sinds het einde van de Koude Oorlog.

Daarnaast moedigt Duitsland op zijn beurt wannabe-grootmacht Polen aan om de Intermarium-strategie te promoten. Op deze manier gebruikt Duitsland indirect de Poolse Intermarium-strategie om Rusland te proberen verzwakken. Het lijkt er echter wel op dat er een derde Duitse poging zit aan te komen …

Voetnoten:

---

[1] De Centralen bestonden uit Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Bulgarije en het Ottomaanse Rijk.

[2] DECORDIER (B.), The Fedayeen of the Reich: Muslims, islam and collaborationism during World War II, in: China and Eurasia Forum Quarterly, volume 8, nr. 1, 2010, pp. 28.

[3] De Russische Wet inzake Ongewenste Organisaties van 23 mei 2015 geeft aanklagers de bevoegdheid om buiten-landse en internationale organisaties ‘ongewenst’ te ver-klaren. Dit omvat een verbod om activiteiten uit te oefenen in Rusland, hoge boetes en gevangenisstraffen bij niet-naleving, evenals een verbod voor Russische burgers om banden met deze organisaties te onderhouden. Deze wet werd gestemd om de vele Westerse liberale organisaties die in Rusland staatsondermijnende activiteiten uitoefen-den tegen te gaan.

[4] LARUELLE (M.), Putin’s war and the dangers of Russian disintegration, in: Foreign Affairs, 9 december 2022.

[5] Telegramaccount van Ramzan Kadyrov, dd. 25 juli 2022.