Jean Thiriart en de "Natie Europa"

Jean Thiriart en de "Natie Europa"

door Joakim Andersen

Bron: https://motpol.nu/oskorei/2010/09/21/

De verkiezingscampagne is nu in wezen voorbij. Het officiële Zweden en zijn meest gehersenspoelde volgelingen zullen nog enige tijd therapie nodig hebben in de vorm van collectieve uitingen van "verdriet" en "walging" om te herstellen van het trauma dat de verkiezingsuitslag hen lijkt te hebben bezorgd. Overigens is het een geluk dat deze fragiele individuen geboren zijn in een land dat al vele jaren geen oorlog meer heeft gekend, en bovendien in sociale klassen die evenmin armoede hebben gekend.

Terwijl deze mentaal verwante groepen zich troosten met de beschuldigingen van de Expos, die zoals altijd zonder bewijs zijn, en de redactionele artikelen van de Express, keert de rest van ons terug naar de geschiedenis. Het kan dan stimulerend zijn om weer aansluiting te vinden bij de wat grootschaliger perspectieven van vertegenwoordigers van onze ideologische traditie.

Jean Thiriart

Een van die historische representanten is de Belg Jean Thiriart (1922-1992). Thiriart groeide op in een links gezin en was in zijn jeugd socialist. In het kader van de Duitse bezetting waren er in alle Europese landen socialisten en communisten die liever Duitsland en Italië steunden dan de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie; in België vormden zij Les Amis du grand Reich Allemand (in andere landen waren voorbeelden van deze tendens Doriot, De Man en de Zweed Nils Flyg). Thiriart nam deel aan de strijd voor de Duits-Europese orde. Dit betekent echter ook dat Thiriart na de oorlog werd veroordeeld als verrader en collaborateur.

Na de oorlog trok Thiriart zich terug uit de politiek. Hij zette een succesvolle zaak op in de optiekhandel en werd een familieman. Af en toe bezocht hij Skorzeny in Spanje, waar hij ook diens vriend Peron ontmoette. Pas in de jaren zestig werd hij weer tot de politiek aangetrokken. België verliet toen Belgisch Congo, en Thiriart werd gedreven door solidariteit met de Belgische kolonisten om zich opnieuw in te zetten. Enige tijd later nam hij ook deel aan de strijd voor de Fransen in Algerije, de zogenaamde pied noirs.

Dit waren verloren gevechten, zoals Thiriart spoedig besefte. De Amerikaanse wereldorde betekende dat Europa bezet was, ook al stonden Frankrijk en België nominaal aan de winnende kant van de Tweede Wereldoorlog. De Verenigde Staten zorgden er dus voor dat zij hun koloniale gebieden kwijtraakten en bonden deze in plaats daarvan aan Washington. De anticommunistische retoriek die een groot deel van "rechts" domineerde, verdoezelde dit feit. Geïnspireerd door F. P. Yockey, zag Thiriart een verenigd Europa als het enige tegenwicht tegen de Verenigde Staten en de Sovjets. De geschiedenis had de natiestaat achter zich gelaten; zij die geen continentale staten konden vormen, zouden louter het slachtoffer zijn van de nieuwe machten. Soortgelijke ideeën over Europese eenheid hadden veel nationalisten geleid in de eindfase van de Tweede Wereldoorlog, toen ook zij onder dezelfde vlag konden vechten. Na de oorlog ontwikkelde Oswald Mosley zijn ideeën over Europa als natie, een zelfvoorzienend, zelfvoorzienend Europees blok (soms Eurafrika genoemd, omdat Mosley de Afrikaanse koloniale sfeer wilde behouden). Mosley stelde zich voor dat dit blok geleid zou worden door het "Europese socialisme".

De oude socialist Thiriart mengde zich daarom in de strijd tegen de Amerikaanse wereldorde. Hij richtte Jeune Europe op, een beweging die een verenigd Europa zag als tegenwicht tegen de VS en de Sovjets. De beweging had verschillende internationale contacten en allianties; zo was de eerste Europeaan die aan de zijde van de Palestijnen werd gedood, een van haar strijders. Thiriart zou ook adviseur zijn geweest van de Palestijnse Fatah (als historische curiositeit: zelfs een jonge Yasser Arafat werd opgeleid door Otto Skorzeny). Geleidelijk veranderde Thiriart echter zijn houding tegenover de Sovjets en pleitte hij voor een toenadering tussen de Sovjets en West-Europa. Hij werd omschreven als "nationaal links", maar had in feite meer gemeen met Nieuw Rechts. In de loop der jaren kwam Thiriart echter ook onder de invloed van sommige socialisten, waaronder de door Thiriart geïnspireerde Parti Communautaire Européen, die probeerde de Belgische Communistische Partij op te splitsen. Tegen het einde van zijn leven legde Thiriart contacten met Russische nationalisten.

Thiriart als geopoliticus

Er zal nooit meer een Duits Rijk zijn. Het Vierde Rijk zal deze keer heel Europa zijn.
- Thiriart

Thiriart kwam tot veel van zijn conclusies door de studie van de zogenaamde geopolitiek, het snijpunt van geografie, politiek en geschiedenis. Dit is een onderzoeksgebied dat rechts-radicalen, van Friedrich List tot Karl Haushofer en generaal Jordis von Lohausen, vaak heeft geïnteresseerd (Thiriart geeft in het interview op Radnat ook een korte inleiding over de geschiedenis van de geopolitiek). Zoals ontwikkelingen in vervoer en militaire technologie de geopolitiek hebben beïnvloed. Zo zijn bijvoorbeeld de vele kleine Duitse staten ten onder gegaan nadat de spoorwegen een historische factor werden. Evenzo stelde Thiriart dat in onze tijd de continentale staat de enige levensvatbare was.

Hij interpreteerde de Tweede Wereldoorlog ook op een politiek incorrecte manier. Voor Thiriart ging het in wezen om het ontstaan van het soort continentale staten dat hij voorspelde. Er bestond toen een natuurlijke belangengemeenschap tussen Duitsland en Italië, wier invloedssfeer zich in Europa en Afrika bevond, en de Sovjets, wier invloedssfeer zich in Centraal- en Zuid-Azië bevond. Voor Thiriart was het Molotov-Ribbentrop Pact dus een uitgemaakte zaak en werd de beëindiging ervan meer gedicteerd door ideologie dan door inzicht in reële en geopolitieke belangen. Hij betoogde met name dat Hitlers racisme ertoe leidde dat hij de periode waarin hij werkzaam was verkeerd interpreteerde, niet in de laatste plaats wat betreft zijn houding ten opzichte van de Slavische volkeren.

De Sovjet-Unie kan geen groot politiek plan hebben zolang haar westelijke flank aan de Europese kant bloot blijft liggen; die verschrikkelijke vlakte, de "blote buik" tussen Lübeck en Sofia, die uitnodigt tot militaire agressie. In feite is de USSR sinds 1945 in het defensief vanwege zijn geografische positie. Als continentale macht kan de USSR het zich niet veroorloven een oorlog te verliezen. Bovendien betekent voor een totalitaire staat een verloren oorlog de ondergang van het regime zelf. Een maritieme en commerciële macht, zoals Engeland in het verleden en de Verenigde Staten vandaag, kan een oorlog verliezen zonder noodzakelijkerwijs van het toneel te verdwijnen, omdat het insulaire karakter van Engeland in het verleden en de Verenigde Staten vandaag duidelijke strategische voordelen biedt.
- Thiriart

De Tweede Wereldoorlog was dus een gemiste kans voor Europa, dat terugviel in een soortgelijke situatie van kleine staten als die welke Duitsland in 1648 overkwam. Tegelijkertijd betoogde Thiriart dat het Duitse nationaal-socialisme, zoals de naam al suggereert, een linkse beweging was, geïllustreerd door de nationaal-socialisten die, net als de Rijkspartij van Ernst Remer, na de oorlog de voorkeur gaven aan de Sovjet-Unie boven de Verenigde Staten. Of die, zoals Skorzeny en Thiriart, nauwe contacten onderhielden met populistische en nationalistische bewegingen in de Derde Wereld.

Russische Beer

"Van Dublin naar Vladivostok".

Tegelijkertijd betoogde Thiriart dat dit verlies niet definitief is. De mogelijkheid om een verenigd Europees blok te vormen bestaat nog steeds. Hij betoogde dat Pruisen/Duitsland in geopolitiek opzicht al lang het belang van vrede op zijn oostflank had ingezien, en dat het evenzo in het belang van Rusland/Sovjet was om vriendschappelijke betrekkingen met West-Europa te onderhouden, aangezien de Russische beer zijn kwetsbare buik in het Westen had en anders grote grondtroepen in het Westen aan zich zou moeten binden.

Geïnspireerd door Arthur Koestler, beschreef Thiriart de voordelen van een verenigd Europees-Sovjetblok. De Sovjets hadden zich kunnen concentreren op de ontwikkeling van Siberië en hun marine in plaats van middelen te verspillen aan de verdediging van hun kwetsbare buik. Tegelijkertijd zou een dergelijk blok zelfvoorzienend zijn, niet beïnvloedbaar voor de VS via de wereldmarkten, en ook in staat zijn haar Afrikaanse koloniën te verdedigen. Thiriart citeert Koestler:

Als Hitler faalde, zal Stalin misschien slagen; als Stalin niet faalde, zal iemand anders binnen een eeuw of twee slagen. De geschiedenis is als een rivier, en de subjectieve factor is als een rotsblok dat in het midden van haar loop wordt geworpen. Een kilometer stroomafwaarts vult het water opnieuw de volledige breedte van de rivierbedding (die wordt bepaald door de structuur van het land), alsof de rots nooit heeft bestaan. Maar voor een korte afstand  - 100 meter of 100 jaar-  maakt de vorm van de kei een significant verschil. Welnu, de politiek telt niet in eeuwen, maar in jaren, en daarom laat zij de leiders een marge van vrijheid en persoonlijke verantwoordelijkheid. Het gaat niet om de abstracte verantwoordelijkheid van leiders tegenover de geschiedenis, maar om hun morele verantwoordelijkheid tegenover hun tijdgenoten. Historisch gezien maakt het weinig verschil of het Hitler of iemand anders is die de Verenigde Staten van Europa tot stand brengt. Over een eeuw of twee zou de felheid van het nazisme zijn afgezwakt, zouden racistische theorieën en joodse agenda's slechts een verre herinnering zijn, en zou het blijvende resultaat een verenigd Europa zijn dat rond het jaar 2500 dezelfde algemene kenmerken zou vertonen als het Europa dat door Hitlers opvolger tot stand werd gebracht. Maar politiek gezien, als we in jaren tellen in plaats van in eeuwen, is het verschil enorm in termen van al het menselijk leed dat de pijnlijke omleiding van de rivier met zich meebracht....

Een dergelijke alliantie zou ook de Middellandse Zee, nu de zwakke buik van Europa, in een binnenmeer hebben veranderd. Thiriart vergeleek het met de strijd tussen Rome en Carthago. Carthago was een zeemacht en Rome een landmacht (net zoals de Verenigde Staten een zeemacht is, een thalassocratie, terwijl zowel Duitsland als de Sovjet-Unie landmachten waren, tellurocratieën). Maar na de verovering van Sicilië, ontwikkelde Rome een vloot, een zeemacht. Voor Thiriart was West-Europa het Sicilië van de Sovjets. Zoals hij zei: "U zegt dat de beer heeft leren zwemmen, en dat is waar. De she-wolf heeft 22 eeuwen geleden ook leren zwemmen. Maar voordat zij Carthago verwoestte, moest Rome Corsica, Sardinië en Sicilië veroveren. Vandaag is Sicilië heel West-Europa."

Thiriart en de EU

...laten we mijn redelijke, niet-radicale oplossing overwegen. Volgens dit verslag zou een verenigd, democratisch (sic), parlementair en liberaal-kapitalistisch Europa eindelijk een gemeenschappelijke munt en een lingua franca (waarschijnlijk Engels) aannemen. En tenslotte zou dit verstandige gemeenschappelijke markt Europa (12 landen) een geïntegreerd Europees leger organiseren.
- Thiriart

Als alternatief voor de Europees-Sovjetalliantie, die hij als optimaal beschouwde, pleitte Thiriart ook voor wat later de EU zou worden. Hij erkende dat het project aanvankelijk een Amerikaanse poging was om de controle te behouden over een meer geïntegreerd/efficiënt West-Europa, maar meende tegelijkertijd dat er mogelijkheden waren voor de EU om een andere richting in te slaan. Belangrijke stappen in deze richting waren de oprichting van een gemeenschappelijke militaire macht, de verdediging van het bestaansrecht van Israël, maar niet door Europeanen die sterven voor de "megalomane fantasieën van wild-ogige rabbijnen", en vriendschappelijke betrekkingen met de Sovjets.

Even positieve initiatieven in onze tijd zouden kunnen zijn een onafhankelijk buitenlands beleid (of het nu gaat om het Amerikaanse oorlogsavontuur in Afghanistan of de houding ten opzichte van Iran), een vriendschappelijke relatie met Rusland, en een eigen economisch beleid dat meer gekenmerkt wordt door zelfvoorziening en het Europese sociale model. Deze geopolitieke stappen moeten ook vergezeld gaan van wat Thiriart de "psychopolitieke" voorwaarden voor een verenigd Europa noemt, met inbegrip van een begrip van wat ons tot broederlijke volkeren maakt, welke waarden werkelijk Europees zijn. Het lijkt erop dat dit al lang aan de gang is, waarbij bijvoorbeeld het toerisme ertoe heeft bijgedragen dat veel mensen de Europese volkeren als broeders en zusters zijn gaan zien. Het zou ook leiden tot de oprichting van een Fort Europa, een einde aan de massale immigratie uit onze oude koloniën. In navolging van Nietzsche beschreef Thiriart ook hoe een andere antropologie en psychologie nodig is opdat Europa opnieuw een speler op het grote politieke toneel zou worden. In plaats van het "meer krijgen" van de veramerikaniseerde consumptiemaatschappij is er behoefte aan een traditioneel Europees mensbeeld van "meer zijn". Thiriart sprak hier van een nieuw type mens, homo novus, en gaf ook een voorbeeld van hoe Nietzsche in de laatste jaren van de Sovjet-Unie door sommige Sovjettheoretici met waardering bestudeerd begon te worden.

De waarden van de Amerikaanse samenleving zijn ingebed in een "krijg meer" mentaliteit. Het begon met vee, tarwe, staal, spoorwegen, olie. Later kwamen uitbuiting, seksueel misbruik en gokverslaving. Er is een constante "feest" en "plezier verslaving..." In tegenstelling tot de "meer krijgen"-mentaliteit staat de "meer zijn"-houding. Een brandend verlangen om "meer te zijn" treft men zelden aan bij de gewone man. In feite streven veel mannen ernaar "meer te zijn" dan wat zij zijn. Een pretentieuze schijn van deugdzaamheid is aan de orde van de dag, maar echte zelfbeheersing wordt zelden gevonden.
- Thiriart

Over het geheel genomen kan Thiriart licht controversieel overkomen. Voor de liberaal valt zijn nuchtere kijk op waar het in de Tweede Wereldoorlog werkelijk om ging op, evenals zijn historische relativering van de "slechte" Hitler en Stalin. Voor de nationalist kan zijn historische visie van natie-staten en continentale staten even onaantrekkelijk lijken (hoewel, zoals Gumilev heeft aangetoond met zijn concept van de super-ethnos, de Europese eenheid niet de vermenging van hedendaagse etniciteiten veronderstelt). Zelfs in een nieuw tijdperk kunnen bepaalde omstandigheden zijn veranderd, zoals het toenemende geopolitieke belang van het Noordpoolgebied.

Tegelijkertijd is het in geopolitiek opzicht duidelijk dat Thiriart gelijk had. Een verdeeld Europa is een speelveld voor de VS; een verenigd Europa is een voorwaarde om het VS-imperialisme tegen te gaan. Voor een echte anti-imperialist is er dus geen andere keuze dan terug te keren tot de traditie van Europees rechts en de opvatting van Europa als een meta-identiteit, bepleit door Mosley, Yockey, Evola, Thiriart, de Benoist en onze Zweed Per Engdahl. Alleen een onafhankelijk Europa kan bijvoorbeeld de Amerikaanse en zionistische agressie-oorlogen in het Midden-Oosten voorkomen en een nieuwe economische wereldorde tot stand brengen. De concrete vormen zullen waarschijnlijk niet die zijn welke Thiriart meer dan 20 jaar geleden voor ogen stond, maar de noodzaak voor de broedervolken van Europa om te breken met de onderwerping aan het Amerikaanse imperium en te leren hun gemeenschappelijke belangen te vertalen in gemeenschappelijk beleid is vandaag de dag nog even waar als toen.