Groenland: een historisch en politiek overzicht na de verkiezingen

Groenland: een historisch en politiek overzicht na de verkiezingen

Enric Ravello Barber

Bron: https://www.enricravellobarber.eu/

De verkiezingen, die op 6 april werden gehouden, brachten een ruime overwinning voor de Inuit (Eskimo) ecologisch-onafhankelijk links, met de Inuit Ataqatiglit (IA, Volksgemeenschap op Inuit) partij die 36,6% haalde, veel meer dan de 25,5% van 2018, en opnieuw de eerste partij op het eiland werd, ten nadele van de pro-onafhankelijke sociaaldemocraten van Siumut (Voorwaarts op Inuit). IA en Siumut zijn sinds 2005 afwisselend aan de macht, hetzij in een coalitie, hetzij met een meerderheid IA-leider Mute Egede zal de volgende premier van het eiland zijn, hoewel hij om een regering te vormen de steun nodig zal hebben van ten minste de vier parlementsleden die met hun 2,4% de centristische onafhankelijkheidspartij Naleraq (Descendants of Our Land in Inuit) hebben bereikt, die deze verkiezingscampagne in hoofdzaak samenvalt met IA: Oppositie tegen het mijnbouwproject voor zeldzame aardmetalen en uranium in Kvanefield, dat eigendom is van een Australische onderneming en gesteund wordt door China.

Waarom is Groenland Deens?

Groenland maakt geografisch deel uit van het Amerikaanse continent, hoewel moet worden opgemerkt dat de scheidslijn tussen Europa en Amerika in de Noord-Atlantische Oceaan door het westelijke deel van het grondgebied van een ander nabijgelegen eiland loopt, IJsland. Evenals de rest van de Arctische gebieden van Noord-Amerika was het vanaf tenminste het 3e millennium v. Chr. bewoond door een bevolking die zou leiden tot de zogenaamde Dorset-cultuur.

Erik Thorvaldsson, beter bekend als Erik de Rode - een Noorse Viking die zijn toevlucht had gezocht in IJsland - was de eerste Europeaan die in 982 in Groenland aankwam. Na hem kwamen verschillende families Noorse Vikingen, die zich op IJsland hadden gevestigd, naar de Groenlandse kusten, waar zij nederzettingen stichtten in het zuiden en westen van het eiland.

Erik de Rode noemde het eiland Gron (groen) Land om het aantrekkelijk te maken voor de Vikingen die in de daaropvolgende decennia arriveerden en het gebied exploiteerden door er vee te houden. De Scandinaviërs namen de controle over het eiland over en in 1261 werd het deel van de Noorse kroon.

De klimaatverandering in heel Europa en het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan, die in de 16e eeuw begon en bekend staat als de Kleine IJstijd, veroorzaakte een abrupte verandering in de geo-economische omstandigheden. Scandinavische kolonisten werden dubbel getroffen door deze verandering: Ten eerste was hun productieve economische systeem onverenigbaar met de extreme koude, en ten tweede was hun vitale route naar IJsland en Noorwegen afgesneden. Een andere factor die wreed definitief was, was de komst op het eiland van de Inuit - de huidige Eskimo's - uit Siberië, die de Dorset uitroeiden in het noorden van wat nu Canada is, vanwaar zij naar Groenland sprongen en hun veroveringspolitiek voortzetten tegen de Dorset - die in feite voorgoed uit de geschiedenis verdwenen. Deze verovering en uitroeiing van de plaatselijke bevolking was ook gericht tegen de Noorse kolonisten, die zich reeds in een fase van verzwakking en isolement bevonden. Met andere woorden, de Inuit zijn niet de oorspronkelijke bevolking van Groenland, maar de derde en laatste die is aangekomen en de hoofdrolspelers van de uitroeiing van de twee eerder gevestigde volkeren: de Dorset en de Europese kolonisten; een belangrijk feit in deze tijden van vergeving en schuld van historische referentie.

Toen de Noorse zeevaarder Hans Egede in 1721 naar Groenland reisde om na te gaan of er nog afstammelingen waren van de middeleeuwse Scandinavische nederzetting, ontdekte hij dat er van deze bevolking geen spoor te bekennen was. Hij besloot de inheemse bevolking te kerstenen, en na hem vestigden zich een aantal Noorse en Deense families op het eiland, dat toen nog deel uitmaakte van één koninkrijk. In 1814, na de splitsing van het Koninkrijk Denemarken-Noorwegen in twee delen, werd Groenland een Deense kolonie. Jaren later, in 1953, hield het op een Deense kolonie te zijn en werd het een Deens grondgebied. In 1979 kreeg het een autonome status, die in 2008 na een referendum werd verlengd, waardoor het in handen bleef van de Deense regering, die de controle behoudt over het beheer van defensie en buitenlands beleid, en wiens subsidies van vitaal belang zijn voor de economie van het eiland.

Groenland op het kruispunt van de nieuwe noordpoolruimte

De verkiezingsuitslag zal - voorlopig - een rem zetten op de winning van uranium en zeldzame aardmetalen, beide belangrijke mineralen voor de productie van mobiele telefoons, elektrische voertuigen en wapens van de volgende generatie, mineralen waarvan China de belangrijkste producent is maar de wereldmarkt bijna monopolistisch wil domineren. Maar Kvanefjeld is niet de enige geologische vindplaats in Chinese handen. China exploiteert ook verschillende andere afzettingen in Groenland. Chinese geologen hebben vastgesteld waar de "superieure hulpbronnen" zich bevinden, precies die "die China dringend nodig heeft". Chinese banken helpen zelfs bij de financiering van een grote zinkmijn in de Citron Fjord aan de noordkust van het eiland om de Arctische strategie voor de winning van mineralen te ondersteunen.

Groenland is een strategisch geopolitiek punt van cruciaal belang geworden, een botsingpunt tussen de drie grote mogendheden, China, de Verenigde Staten en Rusland, die het zien als een sleutelelement in de overheersing van een nieuwe sleutelruimte: het Noordpoolgebied, en dit zal steeds meer het geval worden naarmate de dooi voortschrijdt en de Arctische communicatieroute open komt te liggen. Een nieuwe ruimte die het toneel zal worden van hevige gevechten tussen de drie hoofdrolspelers van de wereld.

De Verenigde Staten, die het sinds het begin van de vorige eeuw als een anomalie beschouwen dat een geografisch Amerikaans grondgebied in Europese handen is, zijn van cruciaal belang voor hun militaire en strategische belangen. Washington heeft militaire bases op het eiland. Donald Trump heeft in 2019 een aanbod gedaan om het eiland te kopen dat door de Deense regering werd afgewezen; hij was niet de eerste Amerikaanse president die probeerde het eiland van Kopenhagen te kopen.

China, dat naast militaire en minerale belangen de Arctische route opvat als de noordelijke variant - de Zijderoute van het ijs - die een aanvulling vormt op zijn nieuwe Zijderoute door het hart van Eurazië.

Rusland, dat zijn Arctische strategie begon in de Sovjettijd, zal niet achterblijven in de race om de controle over het Noordpoolgebied. Hoewel het eiland onder Deense soevereiniteit valt, toont Europa eens te meer zijn onbestaanbaarheid als politieke speler in de multipolaire wereld van de 21e eeuw.

De vraag na deze verkiezingen is: zullen 56.000 Groenlanders werkelijk in staat zijn het hoofd te bieden aan de grote geopolitieke dynamiek van dit nieuwe tijdperk van grote ruimten?