Een nieuw verdeeld en leiderloos Duitsland

Een nieuw verdeeld en leiderloos Duitsland

Lorenzo Vita

Een verdeeld, heterogeen Duitsland, zo verdeeld dat het niet eens gemakkelijk te begrijpen is wie de mogelijke toekomstige kanselier zou kunnen zijn. Wat uit de stembus komt is een resultaat dat alle opiniepeilingen min of meer hadden voorspeld, maar dat velen, ook politici en analisten, vreesden: een moeras waarin het niet alleen moeilijk is om de toekomstige leider te begrijpen, maar ook om te begrijpen welke kant de natie op moet. Of het nu gaat om een alliantie onder leiding van de sociaal-democratische partij, die momenteel op de eerste plaats staat, of om een ongekende coalitie met de christen-democraten, ondanks de daling met negen procentpunten ten opzichte van het Merkel-tijdperk.

De gegevens bieden, zoals wij schrijven, een beeld dat zelfs voor de meest optimisten zeker gecompliceerd is. De sociaal-democratische partij (SPD) staat aan de leiding met een aandeel van ongeveer 26%. De Unie, een conservatieve groepering bestaande uit de CDU en haar Beierse zusterpartij (de CSU), lijkt niet in staat 25% te halen. De derde kracht in het parlement, de Bundestag, zouden de Groenen moeten zijn, met 14,5% van de stemmen. Zij worden gevolgd door de Liberaal-Democratische Partij (FDP), die met haar 11,5% een van de echte doorslaggevende factoren lijkt te zijn bij de keuze van de volgende kanselier en die een groot deel van de steun van rechts krijgt. Tot slot, om de cirkel te sluiten, de meer soevereinistische rechtse Alternative für Deutschland (AfD), stevig op 10,5% maar uitgesloten van elke hypothese van coalitie, en de Linke, d.w.z. links, die niet eens 5% haalt wat als een echte nederlaag wordt beschouwd.

Op basis van deze cijfers lijkt Duitsland een raadsel te zijn. Een enorme puzzel met 80 miljoen inwoners en een economisch en politiek gewicht dat het lot van Europa zelf kan veranderen, die wacht op signalen uit de Bundestag van een regeringsalliantie die in staat is Berlijn te besturen. Want een van de weinige zekerheden is dat het land noodzakelijkerwijs een regeringsalliantie nodig zal hebben, en dat deze noodzakelijkerwijs uit ten minste drie partijen zal bestaan. Olaf Scholz, kandidaat van de SPD, streeft naar een mandaat als leider van de eerste partij op basis van het aantal stemmen en wil proberen een alliantie te vormen met de Groenen en de FDP. Armin Laschet, de erfgenaam van Angela Merkel als kandidaat voor de CDU, hoopt een akkoord te vinden met de liberalen en de groenen, vertrouwend op het feit dat eerstgenoemden niet tot het linkse kamp worden gerekend en laatstgenoemden zich daarentegen afstandelijk maar niet geheel doof hebben getoond voor de voorstellen voor een coalitie met de conservatieven. Een scenario dat de tendens tot diversifiëring van de stemming bevestigt die ook uit de eerste analyses blijkt op alfabetisch niveau. Zoals Agi meldt, blijkt uit een door de Duitse Ard uitgevoerde enquête dat kiezers onder de 25 vooral op de Groenen en de Liberalen hebben gestemd (respectievelijk 23 en 22%), terwijl slechts 14% voor de SPD en 11% voor de CDU/CSU heeft gekozen. Bij de 60-plussers lagen de cijfers heel anders: daar regeerde de CDU/CSU met 39% en de SPD met 33 procentpunten. Dit is een teken van heterogeniteit, maar ook van een nieuw Duitsland dat niet doof kan blijven voor de impulsen van jongeren, die duidelijk vragen om een verandering in de politieke leiding, zelfs ten opzichte van de partijen die met de Grote Merkeliaanse Coalitie het Duitse toneel hebben gedomineerd.

De intrede van een derde kracht naast de SPD en de CDU verandert het politieke beeld aanzienlijk om twee redenen. Niet alleen omdat zij een nieuwe vorm van grote coalitie tot leven moet wekken, maar ook omdat zij het politieke profiel moet kiezen dat Duitsland zal hebben. En het is een profiel dat in ieder geval ongekend zal zijn. In het geval van een sociaal-democratische leiding, d.w.z. met Scholz als kanselier, zou een alliantie met de Groenen als "natuurlijker" kunnen worden beschouwd dan een hypothetische alliantie van de milieuactivisten van Annalena Baerbock met de CDU. 

Maar wat doorslaggevend lijkt te zijn, is vooral de rol van de liberalen, die zeker weinig gemeen hebben met de "roden" of de "groenen". Liberalen en vrijzinnigen, maar vooral met veel rigider visies dan hun potentiële regeringsbondgenoten, zouden de mannen van de FDP, geleid door Christian Lindner, een doorn in het oog kunnen zijn op het bezuinigingsfront en op sociaal en milieubeleid. En het is een keuze waarbij ook andere Europese staten betrokken zijn. Scholz lijkt, zoals de socialistische leider zelf al heeft gezegd, de eerste kandidaat om een coalitie te leiden: maar het idee is dat het geen gemakkelijke onderhandelingen zullen worden en dat er niet op korte termijn een oplossing zal worden bereikt. Vooral als Lindner besluit zich op te dringen aan het ministerie van Financiën. Een coalitie met de Groenen en de Liberalen maar geleid door de CDU is moeilijk, hoewel theoretisch niet onmogelijk. Deze alliantie zou nog minder gemakkelijk te verwezenlijken en te beheren zijn, aangezien het regeringscontract zou moeten worden ondertekend door conservatieven, liberalen en ecologen, met zeer verschillende recepten zowel voor sociale kwesties als voor economische en financiële aangelegenheden. Een CDU-geleide regering zou zeker dichter bij de liberalen staan dan bij de groenen, maar nu is het tijd voor onderhandelingen.

Wat er gaat gebeuren is moeilijk te zeggen. Het zal weken duren, misschien maanden. En er zijn mensen die zeggen dat Angela Merkel zelfs het record van Helmut Kohl als langstzittende leider van Duitsland zou kunnen breken. Om dit doel te bereiken, zou de huidige kanselier tot 17 december aan de macht moeten blijven. De leiders van de CDU en de SPD zouden graag zien dat er tegen Kerstmis een regering is, maar alleen al het feit dat er over december wordt gesproken, wijst erop dat de onderhandelingen langer duren en dat Berlijn het risico loopt veel langer in onzekerheid te blijven. 

Een scenario dat een Duitsland laat zien zonder de echte erfgenamen van Merkel, zonder duidelijke vooruitzichten, verward over de te volgen weg en met een troon die voorbestemd is om gedeeld te worden door broze en talrijke leiders. Een troon waarvan het erop lijkt dat de enige zekerheid is dat de CDU en de SPD niet samen zijn, namelijk degenen die tot nu toe het Duitse politieke toneel en de regering hebben gedomineerd. De erfenis van de kanselier is niet de erfenis die haar meest trouwe aanhangers wensen.

Bron: https://it.insideover.com/politica/una-nuova-germania-divisa-e-senza-leader.html