Oekraïne, de nederlaag van het Duitse model: van leider tot "paria" van het Oude Continent
door Roberto Iannuzzi
Bron: Il Fatto quotidiano & https://www.ariannaeditrice.it/articoli/ucraina-la-sconfitta-del-modello-germania-da-leader-a-paria-del-vecchio-continente
De huidige oorlog in Oekraïne is niet alleen een proxy-conflict tussen Rusland en de NAVO, maar een botsing die het machtsevenwicht tussen de beide zijden van de Atlantische Oceaan en dezelfde machtsverhoudingen binnen het Europese continent opnieuw definieert. Een Europa dat niet kan profiteren van de goedkope energiebronnen van Rusland, noch handel kan drijven met Moskou (en wie weet, morgen zelfs niet met China) is dodelijk afhankelijker van vloeibaar gas en de Amerikaanse markt. Stijgende energierekeningen (een tendens die reeds vóór het conflict aan de gang was) zullen de productiekosten drastisch doen stijgen, wat zal leiden tot een verminderd concurrentievermogen van de Europese bedrijven en uiteindelijk tot een verarming van het oude continent.
Het Duitse geval springt er in dit verband uit. Berlijn had zich toegelegd op de opbouw van een succesvol economisch model, zonder aandacht te schenken aan de tegenstrijdige geopolitieke grondslagen waarop het gebaseerd was. Duitsland voedde zijn industrie met Russische koolwaterstoffen, en gebruikte goedkope arbeidskrachten uit Oost-Europese landen, die vanaf 2004 in de EU werden verwelkomd. Dankzij de euro, die relatief zwakker is dan de mark, heeft het Duitse bedrijfswezen het gemakkelijk gehad om zijn producten uit te voeren naar de Europese interne markt en de rest van de wereld, waar het de VS en China tot zijn belangrijkste klanten rekent. Zo heeft het in de afgelopen tien jaar handelsoverschotten van 5,6 tot 7,6 procent van het BBP opgebouwd. Hoewel het uiteindelijk energiek en economisch afhankelijk is geworden van Rusland en China (twee strategische tegenstanders van de VS), is Berlijn echter militair ondergeschikt gebleven aan Washington, door binnen de NAVO te blijven en haar uitbreiding naar het Oosten te steunen, zonder die Europese strategische autonomie te ontwikkelen waarvan de drijvende kracht de zogenaamde "Frans-Duitse as" had moeten zijn.
Binnen de EU heeft Berlijn zich opgedrongen als een economisch hegemonische actor zonder een politieke visie uit te werken die de samenhang van de lidstaten zou versterken, of een oplossing te bedenken om de ongelijkheden binnen de Unie glad te strijken. Zoals de Duitse journalist Wolfgang Münchau in 2020 in de Financial Times schreef - onder het leiderschap van Angela Merkel heeft Duitsland altijd slechts het absolute minimum gedaan om het voortbestaan van de eurozone te verzekeren, door haar van de ene crisis naar de andere te laten slepen. In Oekraïne ging Berlijn in feite mee in het anti-Russische beleid van Washington, naïef gelovend dat dit de Duitse "strategische diepte" ten goede zou komen. Zo steunde Merkel de Maidan-opstand in Kiev in 2014, en steunde zij de sancties die Moskou na de Russische bezetting van de Krim werden opgelegd. Maar dit was niet genoeg voor de VS, die zich al lang ergerden aan het Duitse mercantilistische model en de Berlijnse Ostpolitik.
Washington had allang in de gaten dat Moskou, Peking en het Aziatische continent Duitsland en Europa nu voordeligere handels- en investeringsmogelijkheden konden bieden dan de VS.
De VS hebben niet langer de economische kracht om het oude continent aan zich te binden, zoals zij in de naoorlogse periode hadden gedaan, en hebben alleen nog het dwangmiddel: 1) Rusland in een conflict in Oekraïne lokken, door het ervan te beschuldigen de agressor te zijn; 2) een nieuw ijzeren gordijn in Europa bouwen, dat versterkt wordt met een systeem van sancties dat de bondgenoten binnen de Amerikaanse economische baan houdt; 3) Moskou isoleren, waardoor de voorwaarden worden geschapen voor een economische breuk met China. Door van Oekraïne een wapen te maken dat naar Rusland kon worden geworpen, kon de ontluikende toenadering tussen Berlijn, Moskou en Peking worden verbrijzeld.
Het Russische doel was aanvankelijk tegengesteld aan het Amerikaanse: de navelstreng doorknippen die het oude continent aan Amerika bindt en samen met China en het door Duitsland geleide Europa een multipolaire orde tot stand brengen, gebaseerd op de economische integratie van Eurazië. Door in te grijpen in de Oekraïne vond Moskou blijkbaar dat Berlijn en Europa niet meer te redden waren, en berustte het in de as met Peking, in feite toegevend aan het Amerikaanse project van een nieuwe confrontatie tussen de blokken. In dit kader ziet Duitsland, van leider van de Europese component van de Euraziatische "eiland-wereld", zich tot "paria" gezonken in een oud continent dat opnieuw door Amerika wordt bestuurd. Hoewel hij zich gevoegd heeft naar het door Washington gewenste sanctieregime (dat ook bedoeld is om de grondslagen van het Duitse concurrentievermogen te ondermijnen), wordt Merkels opvolger, Olaf Scholz, door Europese pro-Kiev extremisten, en door de Oekraïense regering zelf, aangewezen als een pro-Poetin "pacifist", omdat hij niet geneigd is een nog meer zichzelf vernietigend beleid te voeren.
Intussen verschuift het Europese zwaartepunt van de NAVO van de Frans-Duitse as naar een boog van landen - van Groot-Brittannië tot de nieuwe kandidaten Finland en Zweden, de Baltische republieken en Polen - die het voortouw hebben genomen in de anti-Russische kruistocht. Met Londen dat ironisch genoeg aandringt op toetreding van Oekraïne na uittreding uit de EU.
* Auteur van het boek Se Washington perde il controllo. Crisi dell'unipolarismo americano in Medio Oriente e nel mondo, (= "If Washington Loses Control. Crisis van het Amerikaanse unipolarisme in het Midden-Oosten en de wereld"), (2017).
Twitter: @riannuzziGPC
https://robertoiannuzzi.substack.com/
Kommentare
Kommentar veröffentlichen