De geschiedenis van de liberale hegemonie

De geschiedenis van de liberale hegemonie

Raphael Machado

Bron: https://novaresistencia.org/2022/06/20/o-fio-da-historia-da-hegemonia-liberal/

Wij bevinden ons in een tijdperk van wereldwijde transformaties. Zoals elk tijdperk van overgang is het zelfs mogelijk een datum te kiezen als een mijlpaal in de overgang van de ene periode naar de andere, maar de echte wereld is altijd veel geleidelijker en grijzer. Het huidige tijdperk wordt gekenmerkt door de verzwakking en terugtrekking van de hegemoniale ideologie (postmodern liberalisme) in al haar dimensies.

De verschillende dimensies van het liberalisme nemen echter in verschillend tempo af naar gelang van de streek van de planeet, zodat wij alleen een volledig beeld kunnen krijgen door over het hele thematische spectrum te kijken. Er breekt nu een nieuw tijdperk aan, maar net zoals de Middeleeuwen in een groot deel van Europa nog tot in de 19e (of zelfs begin 20e) eeuw voelbaar waren, zullen wij nog een hele tijd (tientallen jaren, misschien wel meer dan een eeuw) bezig zijn met het bestrijden van het liberalisme, terwijl het zich aan de volkeren van de wereld blijft vastklampen.

Maar laten we de tendensen per gebied bekijken:

Geestelijk: Alle statistieken wijzen op een terugtocht van atheïsme en irreligiositeit in de meeste streken van de wereld, met uitzondering van delen van het Westen. Terwijl het aantal christelijke leden in deze streken over het algemeen daalt, gaan de traditionalistische christelijke groepen de andere kant op en vertonen een stijgende lijn. Het is interessant dat deze wereldwijde daling van het atheïsme niet het resultaat is van de groei van één enkele specifieke godsdienst, maar van een groot aantal spirituele tradities. Zelfs in China is er een groei in religiositeit;

Politiek: De groei en uitbreiding van de liberale democratie over de hele planeet schijnt tot staan te zijn gebracht. Integendeel, Myanmar, Mali en Afghanistan wijzen op een ommekeer in de demo-liberale opmars. Zelfs binnengevallen landen zijn er niet in geslaagd liberale regimes te consolideren en terug te keren naar militaristische, autocratische of zelfs tribale politieke varianten. Zelfs landen van wereldbelang, zoals Rusland, beginnen zich meer en meer te distantiëren van de demo-liberale schil. De tendens schijnt de groei te zijn van Caesaristische modellen van democratie en van populistische bewegingen;

Geopolitiek: De VS hebben hun vermogen verloren om eenzijdig hun wil op te leggen over de hele planeet. De op het Westen georiënteerde instellingen worden steeds meer in twijfel getrokken in een crisis die sinds de pandemie in een stroomversnelling is geraakt en zijn hoogtepunt bereikte met de militaire speciale operatie. Alternatieve coalities zoals BRICS, OCX, OTSC winnen aan belang. De westerse banden worden zwakker en zelfs landen die decennia lang door de VS bezet zijn geweest, beginnen zich van het Atlantisme te distantiëren;

Economisch: de dogma's van de vrije markt zijn nog nooit zo in twijfel getrokken. Op een paar landen na beginnen de privatiseringsprocessen te worden teruggedraaid. Protectionistische maatregelen, programma's voor openbare werken en investeringen in infrastructuur zijn in bijna alle delen van de planeet weer aan de orde van de dag. De pandemie heeft de tendens versneld om zich te concentreren op kortere, op continentale leest geschoeide productieketens. Geen enkel model zal het economisch liberalisme vervangen, de landen schijnen over te gaan naar gemengde modellen zoals staatskapitalisme, marktsocialisme, dirigisme en andere alternatieve vormen waarin socialisme, coöperativisme, statisme en marktmechanismen vermengd worden;

Cultureel: Het progressivisme, vol vertrouwen in zijn triomf, besloot al zijn agenda's te versnellen en te radicaliseren, gesteund door grote bedrijven, de massamedia, NGO's en sommige regeringen. Ondanks de opleving van het postmoderne discours is het Westen er niet in geslaagd zijn culturele tentakels over de hele planeet uit te breiden en een groot deel van de mensheid blijft nog steeds onaangeroerd door het discours. Intussen lijken zelfs in het Westen, Europa en Ibero-Amerika conservatieve en patriottische tendensen toe te nemen of zich te consolideren.

Kortom, wij bevinden ons in een tijdperk van overgang en de keuze van een symbolische chronologische mijlpaal heeft uiteraard altijd iets willekeurigs. Maar nee, de wereld zal niet teruggaan naar hoe hij 5 jaar geleden was.